Ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής μας πληροφορει πως όταν ο Θεός δημιούργησε τον ανθρωπο δεν έθεσε μέσα του την ηδονή ούτε την οδύνη , αλλά κάποια ¨Νοερά δύναμη¨ προς ηδονή.
Του έδωσε δηλαδή την δυνατότητα και την δύναμη για μια ηδονή, η οποία ήταν και λέγεται νοερά ηδονή, για να γνωρίσει τον Θεό. Πρόκειται για την φυσική επιθυμία του Νου προς τον Θεό.
Ο άνθρωπος όμως δεν ακολούθησε την φυσική αυτή κίνηση του Νου προς τον Θεό, αλλά την αντίθετη φορά, δηλαδή αυτή την φυσική κίνηση του Νου προς τον Θεό την έδωσε στην αίσθηση και απέκτησε την πρώτη κίνηση, ήτοι την ηδονή που ενεργεί πάνω του παρά φύσιν μέσω της αισθήσεως.
Είδαν ο Αδάμ και η Εύα τον ¨καρπό¨ τους αρεσε ευχαριστήθηκαν κι εφαγαν τον καρπό, δηλαδή ήρθε η ηδονή και φυσικά ακολούθησε μετά ο πνευματικός θάνατος, η οδύνη. Που σημαίνει ότι όταν έκαναν την παρακοή, την παράβαση, τότε ο Θεός που ενδιαφέρεται για την σωτηρία μας, λέει ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής, τοποθέτησε δίπλα της την οδύνη, σαν τιμωρητική δύναμη.
Δηλαδή ρίζωσε μέσα στη φύση του σώματος ο νόμος του θανάτου για να περιορίσει την επιθυμία της παραφροσύνης του Νου από το να κινείται παρά φύσιν προς τα αισθητά πράγματα.
Έτσι η ηδονή και η οδύνη δεν δημιουργήθηκαν μαζί με την φύση της σάρκας αλλά η παράβαση της θείας εντολής επινόησε την ηδονή για να διαφθείρει την προαίρεση, ενώ επέβαλε την οδύνη σαν καταδίκη προς διάλυση της ανθρώπινης φύσεως, έτσι ώστε η μεν ηδονή να προκαλέσει εκούσιο θάνατο της ψυχής, την αμαρτία, η δε οδύνη με την διάλυση να προξενήσει την αποσύνθεση της σαρκός.
Αυτό σημαίνει ότι μετά την παράλογη ηδονή ακολούθησε η κατά λόγον οδύνη με πολλά παθήματα στα οποία και από τα οποία υπάρχει ο θάνατος για να αφαιρέσει την παρά φύσιν ηδονή.
Έτσι η επινόηση των εκουσίων πόνων που είναι η άσκηση, όταν δηλαδή κανείς ασκείται πνευματικά και η επιφορά των ακουσίων πόνων που είναι η αρρώστια, ο θάνατος, αφαιρούν ή θεραπεύουν την ηδονή και καταργούν την ενεργητική κίνηση της, χωρίς όμως να εξαφανίζουν την δύναμη που βρίσκεται σαν νόμος μέσα στην ανθρώπινη φύση και που δημιουργεί την ηδονή.
Επομένως σε κάθε ηδονή που είναι παρά φύσιν ακολουθεί ο φυσικός πόνος. Αυτό το βλέπουμε στον τρόπο με τον οποίο γεννιέται ο άνθρωπος, αφού προηγείται η ηδονή και ακολουθεί η οδύνη.
Απόσπασμα από την εισήγηση του Μητροπολίτη Ναυπάκτου με θέμα
«Δυαδική σχέση ηδονής και οδύνης»
στο συνέδριο που συνδιοργάνωσαν στην Βενετία, τον Οκτώβριο του 2020, το Ελληνικό Ινστιτούτο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών Βενετίας και η Μεγάλη Σχολή του Αγίου Μάρκου, με θέμα:
Θεραπεύοντας τον Άνθρωπο: ιατρική ανάμεσα στην ψυχή και το σώμα στην βυζαντινή φιλοσοφία και τον χριστιανικό πλατωνισμό (284-1453) .
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου