Ο ΑΓΙΟΣ ΚΟΣΜΑΣ Ο ΑΙΤΩΛΟΣ.

 

Posted on 1 Σεπτεμβρίου, 2011 by kosmaser

 

Σεβ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιεροθέου

Ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός είναι μια μεγάλη προσωπικότητα με διαχρονική αξία και σπουδαιότητα.

Η μνήμη του τιμάται την 24η Αυγούστου, τότε μαρτύρησε στην Βόρειο Ήπειρο

Ήταν Ένας Διαφωτιστής Και Βέβαια Πρόδρομος Του Κοραή Και Τόσων Άλλων Ελλήνων Διαφωτιστών.Όμως, παρά την εξωτερική αυτή ομοιότητα του έργου του αγίου Κοσμά με την κίνηση του διαφωτισμού, που γινόταν εκείνη την εποχή παράλληλα στην Ευρώπη, υπάρχει τεράστια διαφορά ως προς το περιεχόμενο της παιδείας που δίδασκε τόσο ο δυτικός διαφωτισμός όσο και ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός.

Ο Kenneth Gergen, που ασχολήθηκε επισταμένως με τις κινήσεις που έγιναν στον δυτικό χώρο, ήτοι τον διαφωτισμό,  τον ρομαντισμό, τον μοντερνισμό και τον μεταμοντερνισμό, αναφερόμενος στον διαφωτισμό λέγει ότι ήταν μια κίνηση η οποία στηριζόταν στην λογική και την παρατήρηση, η οποία προέρχεται από τις αισθήσεις.  

Είναι γνωστόν ότι ο Διαφωτισμός είχε πολλές εκφράσεις όπως:

Τον Αγγλικό Διαφωτισμό,Που διακρινόταν για Τον Φιλοσοφικό Εμπειρισμό και βασική του θεώρηση ήταν

“Ουδέν Εν Τη Νοήσει Ό Μη Πρότερον Εν Τη Αισθήσει”,

επίσης είναι ο λεγόμενος·       

Γαλλικός Διαφωτισμός,Που συνδεόταν με τον Υλισμό Και Την Αθεΐα, είναι·       

Ο Γερμανικός Διαφωτισμός,Που συνδέθηκε κυρίως με Τον Ιδεαλισμό και·       

Ο Ιταλικός Διαφωτισμός Που εκφράστηκε κυρίως Ως Αντικληρικαλισμός, ως μία κίνηση εναντίον του Κλήρου. Επίσης,    

Ο Μετριοπαθής Ελληνικός Διαφωτισμός,Με πατριάρχη τον Αδαμαντιο Κ ο ρ α η , εκφράστηκε Ως Κινηση Επιστροφης Στις Ριζες Της Αρχαιας Ελλαδος με μια ειρωνική νοοτροπία και αντίδραση προς τον λεγόμενο Βυζαντινισμο .

Κέντρο της διδασκαλίας του δεν ήταν η λογική και οι αισθήσεις, ούτε ο λεγόμενος 

Ν τ ε ϊ σ μ ό ς  Και Η Φυσιοκρατία,αλλά ο Θεός και ο τρόπος με τον οποίον ο άνθρωπος θα φθάση στην κοινωνία μαζί Του. Βέβαια, προτρέπει τους Χριστιανούς να ιδρύουν Σχολεία, βλέποντας την αγραμματωσύνη των Ελλήνων. Καταφέρεται εναντίον της αγραμματωσύνης, Και Μάλιστα Τα Παιδιά Που Είχαν Υλικά Αγαθά, Αλλά Ήταν Αγράμματα Τα Ονόμαζε “Γουρουνόπουλα”,Αλλά όμως το περιεχόμενο της παιδείας ήταν εντελώς διαφορετικό και αντίθετο από εκείνο του διαφωτισμού.Θα μνημονεύσω τρία χαρακτηριστκά σημεία που δείχνουν ότι 

ο άγιος Κοσμάς 

ήταν ξ έ ν ο ς προς τον δυτικό διαφωτισμό.

Πρώτον επεδίωκε την ίδρυση Σχολείων, αλλά όριζε και το περιεχόμνο και τον σκοπό των Σχολείων. Έλεγε:

“Σάς λέγω και άλλο αν θέλετε να με σκλαβώσετε. Έχω ένα φυσικόν ιδίωμα εγώ:Από μικρόν παιδίον οπού ήμουνα αγαπούσα τα μικρά παιδιά και όταν βλέπω κανένα παιδίον με φαίνεται να ανοίξω την καρδίαν μου νάν το βάλω μέσα. Ανίσως και θέλετε να με σκλαβώσετε, δεν ημπορείτε με άλλον τρόπον παρά 

Αν Θέλετε Να Μου Χαρίσετε Τα Παιδιά Σας.

Εγώ νάν τα εύχωμαι, να παρακαλώ τον Θεόν να ζήσουν, να προκόψουν και η ευγένειά σας νάν τα θρέφετε, νάν τα έχωμε μαζί.

ΣΑΣ ΒΑΣΤΑΕΙ Η ΚΑΡΔΙΑ ΣΑΣ ΝΑ ΜΟΥ ΤΑ ΧΑΡΙΣΕΤΕ;

–Χάρισμά σου, άγιε του Θεού.

–Με εσκλαβώσετε, αδελφοί μου, τώρα οπού και το αίμα μου να χύσω δια την αγάπην σας, δεν με φαίνεται τίποτες.

Καλά, η ευγένειά σας μου εχαρίσετε τα παιδιά σας, αμή εγώ τί έχω να σάς χαρίσω;

Σάς παρακαλώ, να ειπήτε χριστιανοί μου, δια εκείνους οπού μου εχάρισαν τα παιδιά τους, τρεις φορές:

Ο Θεός συγχωρήσοι και ελεήσοι αυτούς.

Ένας άνθρωπος θέ να σε φιλεύση. Τί είσαι καλύτερα ευχαριστημένος; 

Να σού δώση δέκα λειτουργίες μουχλιασμένες ή μία να είναι γερή και καλή; 

Καλά παιδιά μου, μου εχαρίσετε τα παιδιά σας, αμή να ιδούμεν, έχετε και σχολείον οπού να διαβάζουν, να μανθάνουν γράμματα τα παιδιά σας;

–Δεν έχομε, άγιε του Θεού.

–ΤΕΤΟΙΑ ΠΑΙΔΙΑ ΑΓΡΑΜΜΑΤΑ ΜΟΥ ΕΧΑΡΙΣΕΤΕ;

Τί τα θέλω; Χάρισμά σας. Παιδιά ωσάν τα γουρουνόπουλα να έχω δεν το καταδέχομαι, διατί είμαι υπερήφανος. Χάρισμά σας Ωσάν θέλετε χαρίσετέ μου και ένα σχολείον εδώ εις τη χώραν σας να μανθάνουν τα παιδιά μας γράμματα, να ηξεύρουν που περιπατούνε και τότε νάν τα εύχωμαι να ζήσουν, να προκόψουν.

Αμή δεν είναι καλά να βάλετε όλοι σας να κάμετε ένα ρεφενέ, να βάλετε και επιτρόπους νάν το κυβερνούν το σχολείον, να βάνουν διδάσκαλον να μανθάνουν όλα τα παιδιά και πλούσια και πτωχά χωρίς να πληρώνουν; Διατί από το σχολείον μανθάνομεν το κατά δύναμιν τί είναι Θεός, τί είναι αγία Τριάς, τί είναι άγγελοι, αρχάγγελοι, τί είναι δαίμονες, τί είναι παράδεισος, τί είναι Κόλασις, τί είναι αμαρτία, αρετή.

Από το σχολείον μανθάνομεν τί είναι αγία Κοινωνία, τί είναι Βάπτισμα, τί είναι το άγιον Ευχέλαιον, ο τίμιος Γάμος, τί είναι ψυχή, τί είναι κορμί, τα πάντα από το σχολείον τα μανθάνομεν,διατί χωρίς το σχολείον περιπατούμεν εις το σκότος.

Καλύτερα να έχης εις την χώραν σου σχολείον ελληνικόν παρά να έχης βρύσες και ποταμούς

Διατί Η Βρύσις Ποτίζει Το Σώμα,Το Δε Σχολείον Ποτίζει Την Ψυχήν, Το Σχολείον Ανοίγει Τές Εκκλησίες,

Το Σχολείον Ανοίγει Τα Μοναστήρια.

Ανίσως και δεν ήτανε σχολεία, που ήθελα εγώ να μάθω να σάς διδάσκω;

Εγώ, χριστιανοί μου, έφθειρα την ζωήν μου εις την σπουδήν σαράντα πενήντα χρόνους, εγώ εδιάβασα και περί ιερέων και περί ασεβών και περί αθέων και περί αιρετικών, τα βάθη της σοφίας ερεύνησα.

Τούτο εκατάλαβα αληθινόν, θείον, ουράνιον, σωστόν, τέλειον και δια λόγου μου και δια λόγου σας, πώς 

Μονη Η Πιστις Των Ευσεβων Και Ορθοδοξων Χριστιανων Ειναι Καλη Και Αγια,Το Να Πιστευωμεν Και Να Βαπτιζωμεθα Εις Το Ονομα Του Πατρος Και Του Υιου Και Του Αγιου Πνευματος.

Δεύτερον, ο άγιος Κοσμάς δεν είχε την αίσθηση ότι ήταν πρωτοπόρος διαφωτιστής, αλλά ότι ήταν ένας Απόστολος Ιησού Χριστού.

Ο δυναμικός λόγος του, που δημιουργούσε μετάνοια και επιστροφή στον Θεό, και τα θαύματα τα οποία επιτελούσε δείχνουν αυτήν την πραγματικότητα.

Αλλά στις ομιλίες του φαίνεται πολλές φορές ότι θεωρούσε τον εαυτό του, παρά την αναξιότητά του, έναν Απόστολο. 

Το λέγει βέβαια πολύ ταπεινά, ουσιαστικά μας θυμίζει το χωρίο του Αποστόλου Παύλου:

Εγώ Γαρ Ειμί Ο Ελάχιστος Των Αποστόλων, Ός Ουκ Ειμι Ικανός Καλείσθαι Απόστολος (Α’ Κορ. ιε’, 9).

Αφού αναφέρεται στο πώς εργάζονταν οι άγιοι Απόστολοι στην συνέχεια λέγει:

Πρέπον και εύλογον ήτον, αδελφοί μου, να είχα και εγώ την καρδίαν μου καθαράν, ωσάν τους αγίους Αποστόλους, εδώ οπού αξιώθηκα και ήλθα εις την ευλογημένην σας χώραν και σάς απέλαυσα και με εδεχθήκετε ως Απόστολον του Χριστού μας, να έχω εκείνην την χάριν του παναγίου Πνεύματος να ευλογήσω την χώραν σας, μα δεν την έχω, επειδή και είμαι αμαρτωλός.Πλήν αποτολμώ και παρακαλώ τον γλυκύτατόν μου Ιησούν Χριστόν και Θεόν, καθώς ευσπλαγχνίσθη τότε δια μέσου των αγίων Αποστόλων, έτσι και τώρα να ευσπλαγχνισθή ο Κύριος δια πρεσβειών της Δεσποίνης ημών Θεοτόκου και αειπαρθένου Μαρίας και πάντων των Αγίων και δι’ ευχών του πανιερωτάτατου αυθέντου και δεσπότου ημών και των αγίων ιερέων, να στείλη ουρανόθεν την χάριν του και την ευλογίαν του να ευλογήση και αυτήν την χώραν και όλα τα χωρία των χριστιανών, να ευλογήση τα σπίτια σας και να ευλογήση και τους άνδρας και τας γυναίκας, τα παιδιά σας, τα πράγματά σας και τα έργα των χειρών σας.Και πρώτον, αδελφοί μου, άμποτε να ευσπλαγχνισθή ο Κύριος να συγχωρήση τα αμαρτήματά σας, ανίσως έχετε ωσάν εμένα, ειδέ και δεν έχετε να σάς φυλάγη να μη κάμετε, και Να Φυτεύση Και Να Ριζώση Εις Την Καρδίαν Σας Την Ειρήνην, Την Αγάπην, Την Ομόνοιαν, Την Πραότητα, Την Θερμήν Πίστιν, Την Ορθην Εξομολογησιν Και Να Σας Αξιωση Να Περασετε Και Εδω Καλα, Ειρηνικα, Ηγαπημενα Και Εις Αυτην Την Ματαιαν Ζωην Και Μετα Ταυτα Να Πηγαινετε Και Εις Τον Παραδεισον, Εις Την Πατριδα Μας Την Αληθινην, Να Χαιρεσθε Και Να Ευφραινεσθε, Να Δοξαζετε Την Αγιαν Τριαδα

2.ΤΡΙΤΟΝ.Ο ΑΓΙΟΣ ΚΟΣΜΑΣ, ΑΠΟ Ο,ΤΙ ΦΑΙΝΕΤΑΙ ΣΤΙΣ ΟΜΙΛΙΕΣ ΤΟΥ, ΕΙΧΕ ΣΑΦΗ ΓΝΩΣΗ ΟΤΙ ΗΤΑΝ ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΚΑΙ ΜΑΛΙΣΤΑ Ο ΙΔΙΟΣ Ο ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΗΛΙΑΣ.

Ομιλώντας για τον Αντίχριστο, που σαφώς τον εντοπίζει γενικά στην ύπαρξη των Εβραίων που τον πολεμούσαν και τελικά τον θανάτωσαν, λέγει:

Ο Αντιχριστος Αδελφοι Μου, Ειναι Ανθρωπος, Οπου Εχει Κακην Γνωμην, Κακην Προαιρεσιν Και Κατοικαει Μεσα Ο Διαβολος Εις Την Καρδιαν Του Και Λεγει Πως Ειναι Θεος Και Ο Αντιχριστος Θε Να Θανατωση Τον Προφητην Ηλιαν.

ΕΓΩ, ΑΔΕΛΦΟΙ ΜΟΥ, ΕΞΕΤΑΖΟΝΤΑΣ ΕΜΑΘΑ ΚΑΙ ΕΚΑΤΑΛΑΒΑ ΠΩΣ Ο ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΗΛΙΑΣ ΗΛΘΕ

Ο ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΟΣ ΗΛΘΕ ΚΑΙ ΕΘΑΝΑΤΩΣΕ ΤΟΝ ΠΡΟΦΗΤΗΝ ΗΛΙΑΝ.

Ο προφήτης Ηλίας, χριστιανοί μου, είναι ζωντανός τόσες χιλιάδες χρόνους και ηξεύρει ο Θεός που τον έχει φυλαγμένον έως την σήμερον.

Ανίσως και θέλετε να μάθετε που ευρίσκεται, εδώ κοντά είναι και αυτός:

ΤΑ ΛΟΓΙΑ ΌΠΟΥ ΣΑΣ ΛΕΓΩ ΕΚΕΙΝΟΥ ΕΙΝΑΙ

Σε άλλη ομιλία του είναι πιο εκφραστικός:

Ο προφήτης Ηλίας, χριστιανοί μου, όταν θα έλθη να διδάξη,Δεν Θα Φανερωθη Εις Τον Κοσμον Ως Λεγει Το Αγιον Πνευμα.

Μόνον δύο πράγματα θα φανερωθούν:

Ο ΖΗΛΟΣ ΤΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΟΥ.

Και Των Δυο Αυτων Με Κατεστησεν Αξιον Ο Θεος Και Μου Τα Εδωρησε Με Το Απειρον Του Ελεος

4.Επειδή είχε αυτήν την αίσθηση γι’ αυτό και προέτρεπε, όταν οι Χριστιανοί έρχονταν να του ασπαστούν το χέρι,

ΝΑ ΨΑΛΛΟΥΝ ΤΟ ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟ ΤΟΥ ΠΡΟΦΗΤΟΥ ΗΛΙΑ.

Λέγει σε μια ομιλία του:

Τώρα η ευγένειά σας έχετε σκοπόν να μου φιλήσετε το χέρι. Ο πανάγαθος Θεός να σάς ευλογήση. Και αν πέσετε όλοι απάνου μου, εγώ αποθαίνω.Αμή δεν είναι καλύτερα να φιλήσετε την εικόνα του Ιησού Χριστού μας και να τον παρακαλέσετε να με φυλάγη από τές παγίδες του Διαβόλου και μάλιστα των Εβραίων, οπού εξοδιάζουν χιλιάδες πουγγιά δια να με θανατώσουν; Και εγώ σάς εύχομαι.

Μά πάλιν, παιδιά μου, δια να μη σάς πικράνω, σταθήτε δεξιά και αριστερά και εγώ το δίνω το χέρι μου.Και μη το πιάνετε και με τραβάτε ένας εδώ και άλλος εκεί, διατί με ξεπλατίζετε και αποθαίνω, άνθρωπος είμαι και εγώ, δεν είμαι άγγελος.Και μη φωνάζετε και με ξεκουφαίνετε.

Κάμετε στράτα, χριστιανοί μου. Ομπρός όλοι οι άγιοι ιερείς και οι ψαλτάδες ψάλλοντες το

Ένσαρκος Άγγελος

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ,

Ο Άγιος Κοσμάς Ο Αιτωλός Δεν Ηταν Ενας Δυτικος Διαφωτιστης, Ουτε Προδρομος Του Κοραη,

ΑΛΛΑ ΈΝΑΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΦΩΤΙΣΤΗΣ.