Μια αρχαια τραγωδία αποτελειται από τέσσερα διακριτά μέρη πού ομως αλληλοκαλύπτονται.
Τό πρωτο εἶναι ἡ Ατη, ἡ τύφλωση τοῦ νοῦ τοῦ ἀνθρώπου πού ὁδηγεῖ σέ μοιραῖα λάθη.
Στήν ἀρχαία τραγωδία τήν τύφλωση προκαλοῦν οἱ Θεοί στόν ἥρωα ὥστε νά ὁδηγηθεῖ μόνος του στήν καταστροφή.
Τό δεύτερο μέρος εἶναι ἡ Υβρις, ἡ ἀλαζονική καί ἀσεβής συμπεριφορά τοῦ ἀνθρώπου ἀπέναντι στούς Θεούς, στό ξεπέρασμα τοῦ ἀνθρώπινου μέτρου πού ἀναπόφευκτα ὁδηγεῖ στήν ἀναμέτρηση μέ τό θεῖο, στήν ἀσέβεια καί στήν ἀνυπακοή πρός τίς ἐντολές τῶν Θεῶν, δηλαδή ὑπέρβαση τοῦ ἠθικοῦ καί θεϊκοῦ νόμου.
Τό τρίτο μέρος εἶναι ἡ Νέμεσις πού εἶναι ἡ ὀργή τοῦ θείου.
Ηταν ἡ θεότητα μαζί μέ τή Θέμιδα, τήν Εἱμαρμένη ἡ προσωποποίηση τῆς Δικαιοσύνης, τῆς τιμωρίας πού ἀποκαθιστοῦσε τήν τάξη φύσης, ἀνθρώπινης κοινωνίας, ὅταν αὐτή διασαλευόταν· τιμωρώντας τήν ὑπεροψία καί τήν ἀλαζονεία τῶν ἀνθρώπων.
Ο Πνευματικος Νομος που θα λεγαμε σημερα.
Καί τό τέταρτο καί τελευταῖο μέρος ἡ Τίσις, εἶναι ἡ Επεμβαση τοῦ θείου μέ τή συμφορά πού ερχεται σ αυτόν ως τιμωρία γιά τήν συμπεριφορά του.
Εν προκειμενω ὁ φερόμενος ως θύτης της εναρξης του πολεμου ξεπέρασε τούς ἠθικούς κανόνες πεπεισμένος ὅτι μπορει να ειναι υπέρ ανω των κανόνων δικαίου καί ετσι ξεκινησε εναν αιματηρο πολεμο με δυσκολα προβλεψιμο τελος..
Η βίαια, αυθάδης και αλαζονική αυτή συμπεριφορά, που αποτελούσε για τον αρχαίο κόσμο παραβίαση της ηθικής τάξης και ανατροπή της κοινωνικής ισορροπίας και γενικότερα της τάξης του κόσμου, οδηγούσε τελικά στην πτώση και καταστροφή του υβριστού.
Οι αρχαίοι πίστευαν πως μια ύβρις συνήθως προκαλούσε την επέμβαση των θεών, και κυρίως του Δία, που έστελνε στον υβριστή την Ατην, δηλαδή το θόλωμα του νου.
Αυτή με τη σειρά της οδηγούσε τον υβριστή σε νέες ύβρεις, ώσπου να διαπράξει μια πολύ μεγάλη ανοησία, να υποπέσει σε ένα πολύ σοβαρό σφάλμα, το οποίο προκαλούσε την Νέμεσι, την οργή και εκδίκηση δηλαδή των θεών, που επέφερε την Τίσιν, την τιμωρία και τη συντριβή του.
Από την κλασική εποχή και μετά, σε πολλές περιπτώσεις οι έννοιες Άτη, Δίκη και Νέμεσις φαίνεται να αποκτούν στη συνείδηση των ανθρώπων ισοδύναμη σημασία, αυτήν της θείας τιμωρίας.
Η Υβρις πέραν από τη λόγια νεοελληνική χρήση της με τις σημασίες βρισιά κυρίως στον πληθυντικό αριθμό ύβρεις και συνακόλουθα κάτι που θίγει την τιμή και την αξιοπρέπεια κάποιου οι οποίες είναι φυσιολογικές εξελίξεις της αρχαίας σημασίας αρκετές φορές χρησιμοποιείται και στην εποχή μας σε πιο προσεγμένο επίπεδο λόγου, με την αρχαιοελληνική σημασία της για να χαρακτηρίσει αλαζονικές συμπεριφορές
οπως αυτη του Βλαδημιρου .
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου