Η γλώσσα είναι ένα καθοριστικό χαρακτηριστικό της ανθρωπότητας.
Τη χρησιμοποιουμε για ανταλλαγη πληροφοριων και ιδεων ,όχι μόνο για να επικοινωνούμε..
αλλά και για να σκεφτόμαστε..
Στο τεύχος της 19ης Ιουνίου του περιοδικού Nature , η νευρο επιστήμονας του McGovern Institute for Brain Research
Evelina Fedorenko και οι συνεργάτες της υποστηρίζουν ότι Η γλώσσα, είναι πρωτίστως εργαλείο επικοινωνίας.
Ο Fedorenko αναγνωρίζει ότι υπάρχει μια διαισθητική σύνδεση μεταξύ γλώσσας και σκέψης.
Πολλοί βιώνουν μιαν εσωτερική φωνή που φαίνεται να αφηγείται τις δικές τους σκέψεις.
Και δεν είναι παράλογο τα άρτια άτομα να είναι ξεκάθαρα στοχαστές.
Αλλά ομως αυτοί οι συσχετισμοί, δεν αποτελούν απόδειξη ότι χρησιμοποιούμε πραγματικά τη γλώσσα για να σκεφτόμαστε.
Πολλα έχουν κάνει τους ανθρώπους να πιστεύουν έντονα ότι
η γλώσσα είναι το μέσο σκέψης
Διαχωρισμός γλώσσας και σκέψης
Για αιώνες, ο πιθανός ρόλος της γλώσσας στη διευκόλυνση της σκέψης ήταν σχεδόν αδύνατο να αξιολογηθεί επιστημονικά.
Νευροεπιστήμονες και γνωστικοί επιστήμονες έχουν πλέον εργαλεία που επιτρέπουν μια πιο αυστηρή εξέταση της ιδέας.
Τα στοιχεία και απ τα δύο πεδία, τα οποία ανασκόπησαν ο Fedorenko, γλωσσολόγος του εγκεφάλου του MIT Edward Gibson , και ο γνωσιακός επιστήμονας Steven Piantadosi του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Berkeley στο Nature Perspective, υποστηρίζουν την ιδέα ότι
η γλώσσα είναι εργαλείο επικοινωνίας και όχι σκέψης.
Αυτό που μάθαμε είναι ότι αυτοί οι μηχανισμοί δεν εμπλέκονται πραγματικά όταν σκεφτόμαστε, λέει ο Fedorenko.
Επίσης, προσθέτει, μπορείτε να αφαιρέσετε αυτούς τους μηχανισμούς και φαίνεται ότι η σκέψη μπορεί να συνεχιστεί μια χαρά.
Τα τελευταία 20 χρόνια, ο Fedorenko και άλλοι νευροεπιστήμονες έχουν προωθήσει την κατανόησή μας για το τι συμβαίνει στον εγκέφαλο καθώς δημιουργεί και κατανοεί τη γλώσσα. Τώρα, χρησιμοποιώντας λειτουργική μαγνητική τομογραφία για την εύρεση τμημάτων του εγκεφάλου που εμπλέκονται ειδικά όταν κάποιος διαβάζει ή ακούει προτάσεις ή αποσπάσματα, μπορούν να αναγνωρίσουν αξιόπιστα το δίκτυο επεξεργασίας γλώσσας ενός ατόμου. Στη συνέχεια, μπορούν να παρακολουθούν αυτές τις περιοχές του εγκεφάλου ενώ το άτομο εκτελεί άλλες εργασίες, από την επίλυση ενός παζλ sudoku έως τη συλλογιστική για τις πεποιθήσεις άλλων ανθρώπων.
«Σχεδόν όλα όσα έχουμε δοκιμάσει μέχρι στιγμής, δεν βλέπουμε κανένα στοιχείο για τη συμμετοχή των γλωσσικών μηχανισμών», λέει ο Fedorenko.
«Το γλωσσικό σου σύστημα είναι βασικά σιωπηλό όταν κάνεις κάθε είδους σκέψη».
Αυτό είναι σύμφωνο με τις παρατηρήσεις από άτομα που έχουν χάσει την ικανότητα επεξεργασίας της γλώσσας λόγω τραυματισμού ή εγκεφαλικού.
Οι ασθενείς που πάσχουν σοβαρά μπορεί να μην μπορούν να επεξεργαστούν λέξεις, ωστόσο αυτό δεν επηρεάζει την ικανότητά τους να λύνουν μαθηματικά προβλήματα, να παίζουν σκάκι ή να σχεδιάζουν μελλοντικά γεγονότα.
«Μπορούν να κάνουν όλα τα πράγματα που μπορούσαν να κάνουν πριν τον τραυματισμό τους. Απλώς δεν μπορούν να πάρουν αυτές τις νοητικές αναπαραστάσεις και να τις μετατρέψουν σε μια μορφή που θα τους επέτρεπε να μιλήσουν για αυτές με άλλους», λέει ο Fedorenko.
«Αν η γλώσσα μας δίνει τις βασικές αναπαραστάσεις που χρησιμοποιούμε για συλλογισμό, τότε… η καταστροφή του γλωσσικού συστήματος θα πρέπει να οδηγήσει σε προβλήματα και στη σκέψη, και στην πραγματικότητα δεν το κάνει».
Αντίθετα, οι διανοητικές αναπηρίες δεν συνδέονται πάντα με τη γλωσσική εξασθένηση.
Τα άτομα με διαταραχές διανοητικής αναπηρίας ή νευροψυχιατρικές διαταραχές που περιορίζουν την ικανότητά τους να σκέφτονται και να συλλογίζονται δεν έχουν απαραίτητα προβλήματα με βασικές γλωσσικές λειτουργίες.
Ακριβώς όπως η γλώσσα δεν φαίνεται να είναι απαραίτητη για τη σκέψη, ο Fedorenko και οι συνεργάτες του καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι δεν αρκεί επίσης για την παραγωγή καθαρής σκέψης.
Βελτιστοποίηση γλώσσας
Εκτός από το επιχείρημα ότι η γλώσσα είναι απίθανο να χρησιμοποιηθεί για σκέψη, οι επιστήμονες εξέτασαν την καταλληλότητά της ως εργαλείο επικοινωνίας, βασιζόμενοι σε ευρήματα από γλωσσικές αναλύσεις. Οι αναλύσεις σε δεκάδες διαφορετικές γλώσσες, προφορικές και υπογεγραμμένες, έχουν βρει επαναλαμβανόμενα χαρακτηριστικά που καθιστούν εύκολη την παραγωγή και κατανόηση.
Αποδεικνύεται ότι σχεδόν οποιαδήποτε ιδιότητα κοιτάξετε, μπορείτε να βρείτε στοιχεία ότι οι γλώσσες είναι βελτιστοποιημένες με τρόπο που καθιστά τη μεταφορά πληροφοριών όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματική, λέει ο Fedorenko.
Αυτή δεν είναι μια νέα ιδέα, αλλά άντεξε καθώς οι γλωσσολόγοι αναλύουν μεγαλύτερα σώματα σε πιο διαφορετικά σύνολα γλωσσών, κάτι που κατέστη δυνατό τα τελευταία χρόνια καθώς το πεδίο έχει συγκεντρώσει σώματα που σχολιάζονται για διάφορα γλωσσικά χαρακτηριστικά.
Τέτοιες μελέτες διαπιστώνουν ότι σε όλες τις γλώσσες, οι ήχοι και οι λέξεις τείνουν να συνδυάζονται με τρόπους που ελαχιστοποιούν την προσπάθεια για τον παραγωγό της γλώσσας χωρίς να μπερδεύουν το μήνυμα.
Για παράδειγμα, οι λέξεις που χρησιμοποιούνται συνήθως τείνουν να είναι σύντομες, ενώ οι λέξεις των οποίων η σημασία εξαρτώνται η μία από την άλλη τείνουν να συγκεντρώνονται κοντά σε προτάσεις.
Ομοίως, οι γλωσσολόγοι έχουν σημειώσει χαρακτηριστικά που βοηθούν τις γλώσσες να μεταφέρουν νόημα παρά τις πιθανές «παραμορφώσεις σήματος», είτε λόγω κενού προσοχής είτε λόγω θορύβου περιβάλλοντος.
«Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά φαίνονται να υποδηλώνουν ότι οι μορφές των γλωσσών έχουν βελτιστοποιηθεί για να διευκολύνουν την επικοινωνία»,
λέει ο Fedorenko, επισημαίνοντας ότι τέτοια χαρακτηριστικά θα ήταν άσχετα αν η γλώσσα ήταν κατά κύριο λόγο εργαλείο για εσωτερική σκέψη.
«Δεδομένου ότι οι γλώσσες έχουν όλες αυτές τις ιδιότητες, είναι πιθανό να χρησιμοποιούμε τη γλώσσα για επικοινωνία», λέει.
Αυτή και οι συνεργάτες της καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι ως ισχυρό εργαλείο για τη μετάδοση της γνώσης, η γλώσσα αντανακλά την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης γνώσης — αλλά δεν τη γεννά.
Αναφορά: Fedorenko E, Piantadosi ST, Gibson EAF. Η γλώσσα είναι κυρίως εργαλείο επικοινωνίας παρά σκέψης. Φύση. 2024;630(8017):575-586. doi: 10.1038/s41586-024-07522-w
