Η μεγαλύτερη ανασκόπηση ερευνών στον κόσμο ενετόπισε συσχετίσεις υπερεπεξεργασμένων διατροφικών προϊόντων με κινδύνους για
καρκίνο, καρδιακα και
πρόωρο θάνατο
32 βλαβερές συνέπειες για την υγεία συνδέονται με υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα , συμπεριλαμβανομένων υψηλότερου κινδύνου καρδιακών , καρκίνου, διαβήτη ΙΙ, δυσμενούς ψυχικής υγείας και πρόωρου θανάτου, σύμφωνα με τη μεγαλύτερη ανασκόπηση του είδους στον κόσμο, διαβαζουμε στον Guardian
Τα ευρήματα της πρώτης ολοκληρωμένης ανασκόπησης των στοιχείων έρχονται εν μέσω της ταχέως αυξανόμενης παγκόσμιας κατανάλωσης τροφιμων όπως δημητριακά, μπάρες πρωτεΐνης, ανθρακούχα ποτά, έτοιμα γεύματα και γενικα fast food.
Να σημειωθεί ότι στο Ηνωμένο Βασίλειο και στις ΗΠΑ πανω από το μισο της διατροφής αποτελείται πλέον από υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα.
Ειδικά για άτομα νεότερης ηλικίας, φτωχότερα ή σε μειονεκτικές περιοχές, είναι χαρακτηριστική μια δίαιτα που περιλαμβάνει έως και 80% προχειρο φαγητο.
Τα ευρήματα δημοσιεύθηκαν στο British Medical Journal (The BMJ) και υποδηλώνουν ότι οι δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα σε υπερπεπεξεργασμένα τρόφιμα ενδέχεται να είναι επιβλαβείς για πολλές παραμέτρους της υγείας.
Τα αποτελέσματα της ανασκόπησης των ερευνών, στις οποίες συμμετείχαν 10 εκατ. άνθρωποι, υπογραμμίζουν την ανάγκη λήψης μέτρων
Στην ανασκόπηση συμμετείχαν εμπειρογνώμονες από μια σειρά κορυφαίων ιδρυμάτων, όπως η Σχολή Δημόσιας Υγείας John΄s Hopkins Bloomberg στις ΗΠΑ, το πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ στην Αυστραλία και το πανεπιστήμιο της Σορβόνης στη Γαλλία.
Στη δημοσίευσή τους στο BMJ οι εμπειρογνώμονες κατέληξαν:
Συνολικά βρέθηκαν άμεσες συσχετίσεις ανάμεσα στην έκθεση σε εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα και σε 32 παραμέτρους υγείας, που καλύπτουν τη θνησιμότητα, τον καρκίνο και τα ψυχικά, αναπνευστικά, καρδιαγγειακά, γαστρεντερικά και μεταβολικά αποτελέσματα.
Αυτά τα ευρήματα παρέχουν ένα σκεπτικό για την ανάπτυξη και αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της χρήσης μέτρων με βάση τον πληθυσμό και τη δημόσια υγεία, για τη στόχευση και μείωση της διατροφικής έκθεσης σε εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα για βελτιωμένη ανθρώπινη υγεία.
Ανάμεσά τους περιλαμβάνονται
συσκευασμένα αρτοσκευάσματα και σνακ, ανθρακούχα ποτά, δημητριακά με ζάχαρη και γεύματα έτοιμα που εμπεριέχουν χρώματα, αρώματα, γαλακτωματοποιητές και πρόσθετα.
Αυτά τα προϊόντα τείνουν να έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη, λίπος και αλάτι, είναι χαμηλά σε βιταμίνες και φυτικές ίνες.
Προηγούμενες μελέτες τα έχουν συνδέσει με κακή υγεία, αλλά καμία ολοκληρωμένη ανασκόπηση δεν είχε παράσχει ευρεία αξιολόγηση των στοιχείων σ αυτόν τον τομέα.
Για να γεφυρώσουν αυτό το χάσμα, οι ερευνητές πραγματοποίησαν μια ανασκόπηση-ομπρέλα, δηλαδή μια περίληψη στοιχείων υψηλού επιπέδου, 45 συγκεντρωτικών μετα-αναλύσεων από 14 δημοσιεύσεις ανασκοπήσεων.
Ολες οι δημοσιεύσεις ανασκοπήσεων δημοσιεύθηκαν τα τελευταία τρία χρόνια, αφορούσαν 9,9 εκατ. ανθρώπους και καμία δεν χρηματοδοτήθηκε από εταιρείες που ασχολούνται με την παραγωγή υπερεπεξεργασμένων τροφίμων.
Οι εκτιμήσεις της έκθεσης ελήφθησαν από έναν συνδυασμό ερωτηματολογίων συχνότητας τροφής, συνεντεύξεων για διατροφή 24ώρου και διατροφικού ιστορικού, και μετρήθηκαν ως προς την υψηλότερη έναντι της χαμηλότερης κατανάλωσης, τις πρόσθετες μερίδες ανά ημέρα ή μια αύξηση της τάξεως του 10%.
Οι ερευνητές βαθμολόγησαν τα στοιχεία ως πειστικά, άκρως υποδηλωτικά, υποδηλωτικά, αδύναμα και ανύπαρκτα.
Αξιολόγησαν επίσης την ποιότητα των αποδεικτικών στοιχείων ως υψηλή, μέτρια, χαμηλή και πολύ χαμηλή.
Συνολικά, τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η υψηλότερη έκθεση σε ΥΕΤ συσχετίστηκε σταθερά με αυξημένο κίνδυνο 32 δυσμενών εκβάσεων στην υγεία, ανέφερε η δημοσίευση στο βρετανικό περιοδικό υγείας The BMJ.
Τα πειστικά στοιχεία έδειξαν ότι η υψηλότερη πρόσληψη συσχετίστηκε με περίπου 50% αυξημένο κίνδυνο θανάτου από καρδιαγγειακή νόσο, 48%-53% υψηλότερο κίνδυνο άγχους και κοινών ψυχικών διαταραχών και 12% μεγαλύτερο κίνδυνο διαβήτη τύπου ΙΙ.
Ιδιαίτερα ενδεικτικά στοιχεία έδειξαν επίσης ότι η υψηλότερη πρόσληψη επεξεργασμένων τροφίμων συσχετίστηκε με 21% μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου από οποιαδήποτε αιτία, 40%-66% αυξημένο κίνδυνο θανάτου από καρδιακές παθήσεις, παχυσαρκία, διαβήτη τύπου 2 και προβλήματα ύπνου, και 22% αυξημένο κίνδυνο κατάθλιψης. Υπήρξαν επίσης στοιχεία για συσχετίσεις μεταξύ τροφης και άσθματος, γαστρεντερικής υγείας, ορισμένων καρκίνων και καρδιομεταβολικών παραγόντων κινδύνου, όπως υψηλά λίπη στο αίμα και χαμηλά επίπεδα καλής χολη στερόλης – αν και οι ερευνητές προειδοποίησαν ότι τα στοιχεία για αυτές τις συνδέσεις παραμένουν περιορισμένα.
Οι ερευνητές αναγνώρισαν αρκετούς περιορισμούς στην ανασκόπηση-ομπρέλα, μεταξύ των οποίων και ότι δεν μπορούσαν να αποκλείσουν την πιθανότητα άλλοι μη μετρημένοι παράγοντες και παραλλαγές στην αξιολόγηση της πρόσληψης ΥΕΤ να έχουν επηρεάσει τα αποτελέσματά τους.
Ορισμένοι ειδικοί που δεν συμμετείχαν στην έρευνα τόνισαν επίσης ότι μεγάλο μέρος της έρευνας που συμπεριλήφθηκε στην ανασκόπηση-ομπρέλα ήταν αδύναμη. Επιπλέον, προειδοποίησαν ότι τα ευρήματα δεν αποδεικνύουν αιτία και αποτέλεσμα.
Ωστόσο, ο δρ Κρις βαν Τούλεκεν, αναπληρωτής καθηγητής στο University College του Λονδίνου και ένας από τους κορυφαίους εμπειρογνώμονες για τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα διεθνώς, δήλωσε στον Guardian ότι τα ευρήματα ήταν
«απολύτως συνεπή»
με έναν τεράστιο αριθμό μελετών που συνδέουν, πλέον, ξεκάθαρα μια δίαιτα υψηλή σε ΥΕΤ με πολλαπλά επιβλαβή αποτελέσματα για την υγεία, συμπεριλαμβανομένου του πρόωρου θανάτου.
Εχουμε κατανοήσει καλώς τους μηχανισμούς με τους οποίους αυτά τα τρόφιμα προκαλούν βλάβες προσέθεσε.
Εν μέρει υπεύθυνο είναι το φτωχό διατροφικό προφίλ τους.
Συχνά έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά, αλάτι και ελεύθερη ζάχαρη.
Αλλά ο τρόπος επεξεργασίας τους είναι επίσης σημαντικός – παρασκευάζονται και διατίθενται στην αγορά με τρόπους που οδηγούν σε υπερβολική κατανάλωση.
Για παράδειγμα, είναι συνήθως μαλακά και ενεργειακώς πυκνά τρόφιμα και διατίθενται επιθετικά, σε μειονεκτούσες κοινότητες.
Σ ένα άρθρο, ακαδημαϊκοί από τη Βραζιλία δήλωσαν ότι τα ΥΕΤ ήταν συχνά «χημικώς επεξεργασμένα φθηνά συστατικά» τα οποία «γίνονται εύγευστα και ελκυστικά με τη χρήση συνδυασμών αρωμάτων, χρωμάτων, γαλακτωματοποιητών, πυκνωτικών και άλλων πρόσθετων.
Είναι πλέον καιρός οι υπηρεσίες του ΟΗΕ και τα κράτη-μέλη του να αναπτύξουν και να εφαρμόσουν μια σύμβαση-πλαίσιο για τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα ανάλογη με το πλαίσιο για τον καπνό προσέθεσαν.
Στο μεταξύ, μια ξεχωριστή μελέτη που δημοσιεύθηκε στο
Lancet Public Health
υποστηρίζει ότι περισσότεροι από 9.000 θάνατοι σχετιζόμενοι με καρδιακές παθήσεις θα μπορούσαν να αποφευχθούν στη Βρετανία τις επόμενες δύο δεκαετίες εάν όλα τα εστιατόρια, τα καταστήματα
fast food και takeaway,
οι καφετέριες και οι παμπ προσθέσουν θερμίδες στα μενού τους.
Τι γίνεται με την κρυμμένη ζάχαρη στα τρόφιμα;
Εκτός από την άσπρη ζάχαρη, οι καθημερινές τροφές κρύβουν και άλλα σάκχαρα, εξίσου επιβλαβή για την υγεία.
Πιστεύετε ότι ζάχαρη έχουν μόνο το κέικ, η σπιτική μαρμελάδα και τα άλλα γλυκά που φτιάχνετε με τα χεράκια σας στο σπίτι ή το ζαχαρούχο γάλα που αγοράζετε στο σουπερμάρκετ; Κι όμως Είναι γνωστό ότι στις μέρες μας καταναλώνουμε πάρα πολλή ζάχαρη, κάτι που μπορείτε, άλλωστε, να διαπιστώσετε άμεσα αν διαβάσετε προσεκτικά τα ψιλά γράμματα στην ταμπέλα ενός προϊόντος κάθε φορά που το πιάνετε από το ράφι του σουπερμάρκετ.
Οι συνέπειές της είναι τρομερές για την υγεία μας, το βροντοφωνάζουν οι γιατροί.
Ωστόσο το θέμα της ζάχαρης ή των σακχάρων γενικότερα δεν είναι τόσο απλό.
Η ζάχαρη είναι ένα καυτό, περίπλοκο και δυσνόητο ζήτημα.
Οπως αναφέρει σε άρθρο της στην Telegraph η Σου Κουίν, πρόσφατα ο Τιμ Σπέκτορ, καθηγητής Γενετικής και τακτικός αρθρογράφος της βρετανικής εφημερίδας, προκάλεσε έντονες αντιπαραθέσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, υποστηρίζοντας ότι
ο χυμός πορτοκαλιού
είναι «εξίσου κακός» με την κόλα.
Να συμπληρώσουμε ότι δεν είναι ο μόνος. Ελληνες και άλλοι γιατροί, γαστρεντερολόγοι και ενδοκρινολόγοι, υποστηρίζουν το ίδιο, χωρίς απαραίτητα να εισακούονται.
Εσφαλμένα θεωρούνται πιο υγιεινά από τη λευκή ζάχαρη όλα τα είδη της καστανής ή μαύρης ζάχαρης (Wikimedia Commons)
Στο μεταξύ, ειδικοί στη διατροφή επικρίνουν ορισμένα από τα φαινομενικά υγιεινά μπολ με γκρανόλα για πρωινό, της αλυσίδας «Pret a Manger», με σνακ και βιολογικά ροφήματα, επειδή περιέχουν περισσότερη ζάχαρη ανά μερίδα από μια μπάρα Mars.
Στο στόχαστρο βρίσκονται και οι προτάσεις για τα νέα παιδικά γεύματα της βρετανικής αλυσίδας, η οποία αρχίζει να δραστηριοποιείται και στη χώρα μας –ανοίγοντας τo πρώτo της κατάστημα στο αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης–, με τους ειδικούς να υποστηρίζουν ότι τα παιδικά γιαούρτια της περιέχουν περισσότερη ζάχαρη από ό,τι ένα πακέτο με ζελεδάκια Haribo.
Οσοι από εμάς λατρεύουν τις γλυκές λιχουδιές –και είμαστε οι περισσότεροι, έστω και αν τις γευόμαστε περιστασιακά– μπορούμε να αναρωτηθούμε και να το ψάξουμε. Είναι όλα τα είδη ζάχαρης «διαβολικά»; Μήπως βλάπτουμε πραγματικά την υγεία μας ακόμα και όταν τρώμε πού και πού κάτι γλυκό; Μόνο στα όνειρά μας τα παιδιά θα διάλεγαν ένα μήλο αντί για γλυκό, οπότε τι κάνουμε στον πραγματικό κόσμο, όταν ζητούν επίμονα γλυκό;
Η Telegraph απευθύνθηκε σε ειδικούς και… ιδού τι απάντησαν.
Ποια είδη ζάχαρης είναι λιγότερο υγιεινά; Για να κάνετε συνειδητές επιλογές, είναι σημαντικό να κατανοήσετε τα βασικά.
Υπάρχουν δύο είδη σακχάρων (υδατανθράκων) στα τρόφιμα:
τα φυσικά και τα ελεύθερα.
Τα φυσικά σάκχαρα βρίσκονται στην κυτταρική δομή τροφίμων όπως τα φρούτα, και πολλα λαχανικά .
Τα ελεύθερα σάκχαρα, από την άλλη, έχουν «απελευθερωθεί» από τα κύτταρα μέσω επεξεργασίας, όπως στύψιμο για χυμό ή πολτοποίηση.
Τα φυσικά σάκχαρα που περιέχονται στα μήλα δεν είναι επιβλαβή (Wikimedia Commons)
Στα ελεύθερα σάκχαρα, περιλαμβάνονται τόσο η λευκή ζάχαρη όσο και όλα τα είδη της καστανής ή μαύρης ζάχαρης, τα οποία ευρέως και εσφαλμένα θεωρούνται πιο υγιεινά, επισημαίνει η Telegraph.
Ωστόσο, πολλά ελεύθερα σάκχαρα είναι λιγότερο προφανή, όπως ο χυμός φρούτων, ο συμπυκνωμένος χυμός φρούτων, ο πουρές φρούτων, τα σιρόπια φρούτων και το μέλι.
Η κατανάλωση των «ελεύθερων» σακχάρων επιβάλλεται να μειωθεί γιατί καταστρέφουν τα δόντια και απορροφώνται γρήγορα, προκαλώντας απότομες διακυμάνσεις του σακχάρου στο αίμα.
Επιπλέον, δεν χορταίνουν.
Αντίθετα, μας κάνουν να θέλουμε κι άλλο.
Η υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης συνδέεται, επίσης, με μια σειρά από σοβαρές παθήσεις, όπως
διαβήτης, αρτηριακή πίεση και οι καρδιακές παθήσεις.
Αντίθετα, δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι τα φυσικά ή εγγενή (intrinsic) σάκχαρα, όπως για παράδειγμα αυτά που υπάρχουν στα μήλα, είναι επιβλαβή.
Χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να αφομοιωθούν και δεν αυξάνουν το σάκχαρο στο αίμα τόσο γρήγορα όσο τα ελεύθερα σάκχαρα, επειδή συνοδεύονται από επιπλέον θρεπτικά συστατικά, όπως φυτικές ίνες και άλλες ενώσεις, που μας κάνουν καλό» εξηγεί ο διατροφολόγος Σαμ Ράις.
Πόση ζάχαρη επιτρέπεται να καταναλώνουμε;
Η βρετανική κυβέρνηση συνιστά τον περιορισμό της πρόσληψης ελευθέρων σακχάρων – και όχι εγγενών σακχάρων.
Για ενήλικες και παιδιά ηλικίας 11 ετών και άνω αυτό σημαίνει πρόσληψη το πολύ 30 γρ. την ημέρα, για παιδιά από 7-10 ετών το πολύ 24 γρ. την ημέρα, και από 4-6 ετών 19 γρ. την ημέρα.
Ωστόσο, αυτές οι συστάσεις αγνοούνται.
Τα πατατάκια (τσιπς) είναι υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα που πρέπει να αποφεύγονται
(Wikimedia Commons)
Σύμφωνα με την τελευταία Εθνική Ερευνα Διατροφής στο Ηνωμένο Βασίλειο, η συνολική μέση πρόσληψη ελεύθερων σακχάρων είναι περίπου διπλάσια από τη συνιστώμενη, με αποτέλεσμα δυνητικά σοβαρούς κινδύνους για την υγεία:
Η υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο τερηδόνας και διαβήτη τύπου ΙΙ
Μπορεί επίσης να οδηγήσει σε πρόσληψη περισσότερων θερμίδων και, μακροπρόθεσμα, σε αύξηση βάρους.
Επιπλέον, τα ελεύθερα σάκχαρα προκαλούν απότομες αυξομειώσεις (αιχμές) των επιπέδων σακχάρου στο αίμα. Νέα στοιχεία δείχνουν ότι μακροπρόθεσμα, οι συχνές και ακραίες αιχμές μπορεί να προκαλέσουν χρόνια φλεγμονή (κυτταρική βλάβη) και συναφείς νόσους όπως καρδιακές παθήσεις, Αλτσχάιμερ, και καρκίνο.
Η κρυμμένη ζάχαρη απαιτεί προσοχή Συνήθως δεν γνωρίζουμε πόση ζάχαρη καταναλώνουμε, επομένως είναι σημαντικό να μπορούμε να την εντοπίζουμε στις ετικέτες των τροφίμων.
Αυτό δεν είναι πάντα εύκολο, καθώς μπορεί να συγκαλύπτεται από πολλές διαφορετικές ονομασίες.
Προσέξτε τις λέξεις και τις φράσεις σιρόπι, νέκταρ, μελάσα, συμπυκνωμένος χυμός φρούτων, χυμός φρούτων, πουρές φρούτων και οτιδήποτε τελειώνει σε «-όζη» (φρουκτόζη, γλυκόζη, δεξτρόζη, μαλτόζη),
επισημαίνει η Telegraph.
Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι η φρουκτόζη μπορεί να παίζει ιδιαίτερο ρόλο στην αύξηση του σωματικού βάρους.
Ψάξτε επίσης στις ετικέτες για υδατάνθρακες, εκ των οποίων σάκχαρα. Τα προϊόντα θεωρούνται ότι έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε σάκχαρα αν περιέχουν συνολικά περισσότερα από 22,5 γρ. σακχάρων ανά 100 γρ. και χαμηλή αν περιέχουν συνολικά 5 γρ. σακχάρων ανά 100 γρ. ή λιγότερο.
Ο χαρακτηρισμός, δε,
«χωρίς προσθήκη ζάχαρης»
είναι στην ουσία παραπλανητικός, γιατί δεν σημαίνει ότι το τρόφιμο είναι απαλλαγμένο από όλα τα «ελεύθερα σάκχαρα», απλώς δεν περιέχει επιτραπέζια ζάχαρη. Τεχνικά, σημειώνει η Telegraph, επιτρέπεται στους παραγωγούς να χρησιμοποιούν τον όρο εάν έχουν προσθέσει ελεύθερα σάκχαρα, όπως πουρέ φρούτων ή συμπύκνωμα.
Ο χυμός πορτοκαλιού είναι πράγματι τόσο ανθυγιεινός όσο η κόλα;
Εδώ υπάρχει μεγάλη σύγχυση, παρατηρεί το άρθρο της Telegraph. Δεν είναι ισότιμα όλα τα τρόφιμα που περιέχουν ελεύθερα σάκχαρα, επομένως η σύγκριση του χυμού φρούτων με την κόλα ή του επιδόρπιου γιαουρτιού με τη σοκολάτα είναι παραπλανητική επειδή «δεν μεταφέρει ολόκληρη την εικόνα»,
Ενα ποτήρι με 150 ml χυμού πορτοκαλιού χωρίς προσθήκη ζάχαρης (το συνιστώμενο ημερήσιο όριο) περιέχει 12 γρ. ελεύθερων σακχάρων και 38 mg βιταμίνης C (Wikimedia Commons / Yuri Samoilov) Για παράδειγμα, ένα ποτήρι κόλα (250 ml) περιέχει 27 γρ. ελεύθερων σακχάρων (σχεδόν όλη την ημερήσια δόση για ενήλικες), καθώς και καφεΐνη.
Πρόσφατες έρευνες δείχνουν, μάλιστα, ότι η μεγάλη κατανάλωση ενεργειακών ποτών με καφεΐνη μπορεί να προκαλέσει πονοκεφάλους, ευερεθιστότητα και προβλήματα ύπνου στους νέους.
Αντίθετα, 150 ml χυμού πορτοκαλιού χωρίς προσθήκη ζάχαρης
(το συνιστώμενο ημερήσιο όριο)
περιέχει 12 γρ. ελεύθερων σακχάρων αλλά και 38 mg βιταμίνης C.
Ορισμένες μάρκες, δε, περιλαμβάνουν πολτό, ο οποίος περιέχει φυτικές ίνες.
Ο χυμός πορτοκαλιού δεν περιέχει απλώς λιγότερα ελεύθερα σάκχαρα. Περιέχει επίσης πάνω από 100% της ημερήσιας ανάγκης των παιδιών για βιταμίνη C (35 mg) και σχεδόν 100% για άτομα ηλικίας 15 ετών και άνω (ημερήσια σύσταση 40 mg)
Επιδόρπια γιαουρτιού με διάφορες γεύσεις VS σοκολάτα
Πολλά επιδόρπια γιαουρτιού για παιδιά είναι γεμάτα με ελεύθερα σάκχαρα, συνήθως με τη μορφή πουρέ φρούτων ή/και συμπυκνωμένου χυμού φρούτων.
Ενα μικρό δοχείο (85 γρ.) μπορεί να περιέχει περίπου 8-9 γρ. ελευθέρων σακχάρων, αλλά επίσης πρωτεΐνες και ασβέστιο, ενώ πολλά επιδόρπια γιαουρτιού είναι εμπλουτισμένα και με βιταμίνη D.
Ο Σαμ Ράις επισημαίνει ακόμη ότι τα επιδόρπια γιαουρτιού ποικίλλουν.
Τα φρούτα, για παράδειγμα, είναι εξαιρετικά επεξεργασμένα.
Μπορεί να είναι ενισχυμένα με βιταμίνη D, αλλά επιπλέον περιέχουν πολλά πρόσθετα, σταθεροποιητές, ρυθμιστές οξύτητας, πυκνωτικά μέσα και αρωματικές ύλες.
Δεν είναι κάτι που πρέπει να δίνεις στο παιδί σου κάθε μέρα, τονίζει o άγγλος διατροφολόγος, αν και είναι καλύτερα από μια μπάρα σοκολάτας ή ένα σακουλάκι πατατάκια.
Αντίθετα, το παιδικό γιαουρτάκι της αλυσίδας Pret’s με μπανάνα και μάνγκο δεν ανήκει στην κατηγορία των υπερεπεξεργασμένων τροφίμων (UPF).
Παρασκευάζεται χωρίς πρόσθετα, μόνο με γιαούρτι, πουρέ φρούτων, γάλα καρύδας, χυμό λεμονιού, κουρκουμά και ασκορβικό οξύ (βιταμίνη C).
.jpg)
Πηγή: Protagon.gr
